۱۳۸۶/۱۱/۹

راهنمای شنیداری فلامنکو 1

راهنماي شنيداري فلامنكو ( قسمت اول)

(آثار قديمي و كلاسيك فلامنكو)

قبل از پاكو د لوسيا

هنگامي كه شيفتگان فلامنكو رجعتي به گذشته مي كنند و در تاريخچة گيتار فلامنـــكو غــور مـي نمايند ، كمبود منابع و مراجع به شدت خودنمايي مي كند كه البته براي اين فقدان ، دلايل قابل قبولي يافت مي شود .
تا قبل از قرن بيستم ميلادي ، گيتار فلامنكو كه كوليهاي اسپانيا به جهت كوچك شماري و فرعي بودنش اصطلاحاً آن را "باخاني" (Bajani) مي گفتند ، تمام و كمال زير سلطه آواز يا كانته بود . فقط پس از پديدار شدن نوع نمايشي (تئاتري) فلامنكو معروف به "Opera Flamenca" بود كه گيتار فلامنكو توانست خودرا از سايه آواز بيرون آورد وعرض اندام كند . تا آن زمان گيتار سازي بود كه به عنوان سازِ همراهِ آواز تعريف و شناخته مي شد ؛
بدين ترتيب براي درك و شناخت ريشه هاي اصيل و قديمي توكة فلامنكو بايد در كانته هاي قديمي فلامنكو جستجو نمود اگرچه ما در قرن نوزدهم ميلادي به نوازندگان بزرگي همچون اِل مورسيانو ، ترينيتاريو اوئِرتاس ، بِرناردو تِرونكوزو ، آنتونيو پِرِز ، خوليان آركاس ، مائِسترو پاتينو ، پاكو اِل باربِرو ، خوزه توبوزو ، خوآن گاندويا هُبيچوئِلا و پاكو اِل دِ لوكِنا برمي خوريم ، ولي براي يافتن قطعات ضبط شدة گيتار فلامنكو بايد اندكي در زمان به جلو برويم .

خوزه سپرو (خواننده) و لوئيس ماراويا (گيتاريست)

بر اساس مستندات موجود ، اولين اثر چاپ شده با عنوان (روش آموزش گيتار) مربوط به گيتاريست كلاسيك و فلامنكو ، رافائل مارين در سال 1902 است .اين اثر گنجينه اي ارزشمند است كه در آن مؤلف سعي كرده تا با دقت و امانتداري فراوان، مجموعه اي از توكه هاي وزين را گردآورد تا هم يك راهنما و متد قابل اطمينان براي هنرآموزان و هم مرجعي براي آيندگان باشد قديمي ترين مجموعه هاي صوتي منتشر شدة نوازندگان فلامنكو ، مربوط به اوايل قرن بيستم است .اين آثار ضبط شده ، اجراهاي زندة نوازندگان بزرگي چون ميگل بورول ، لوئيس ماراويا ، سالوادور رامون ، نينيو پِرِز ، آنتونيو مورِنو ، خاويِر مولينا ، رامون مونتويا و . . . مي باشد در صدر همة اين نوازندگان ، رامون مونتويا قراردارد . وي گيتاريستي اهل مادريد بود و از معدود نوازندگانيست كه در تمامي دستگاه هاي فلامنكو تبحر داشت .وي با خوانندة بزرگ ، آنتونيو چاكون يك تيم هنري دو نفره تشكيل داده بودند . بعلاوه ، رامون اولين نوازنده ايست كه در ژانر آرته خوندو (Arte Jondo) به تك نوازي پرداخت و از شهرت بين المللي برخوردار شد .


در اوايل سال 1936 ، مونتويا راه خود را به سوي دنياي موسيقي كلاسيك اروپا و آمريكا گشود كه استقبال مردم را به همراه داشت . وي در آن زمان با ايفاي نقش همراه آواز هم در ژانر فلامنكوي اصيل و هم با خوانندگان پاپ ، به نوعي بدعت دست زد و توانايي هاي جديدي را از گيتار فلامنكو به نمايش گذاشت منتقد بزرگ فلامنكو ، نيكلاس كالِخون كه همدورة مونتويا بود ،
همزمان با انتشار اولين اثر تك نوازي وي به نام (Arte Clasico Flamenco) ، نظري ابراز كرد كه حكم تاييديه اي براي اين اثر داشت : « شنيدن دقيق و مطالعة اين اثر براي كساني كه به دنبال خلق سبك هاي جديد و تكامل هنرهاي فولكلوريك هستند ، بسيار لازم و مفيد است .» اين نظر در مورد دو مجموعه ديگر از آثار رامون مونتويا نيز صدق مي كند . اين دو عبارتند از "El Genio de la Guitarra Flamenca" انتشار شركت( Sonifolk) كه شامل دو سي دي است ؛ و (Grandes Figuras del Flamenco Vol.5) انتشار شركت (Harmonia Mundi)

اثر ديگري كه براي گيتاريست هاي مشتاق و طالب پيشرفت ، پس از طي مراحل ابتدايي و توسعة تكنيك هاي پايه اي ، به عنوان يك مكمل آموزشي بسيار لازم و قابل توصيه است ، كتاب قطعات رامون مونتويا به نام"Arte Clasico Flamenco" مي باشد كه قبلاً ذكرش رفت . در اين كتاب به طرز كاملي تقريباً از تمامي پالوهاي مهم نمونه اي آورده شده است ، مانند : فاندانگو دِ اوئِلوا ، گرانائينا ، سولئارِس ، مالگِنيا ، سِگيريا ، مينِرا ، گِئاحيرا ، روندنيا ، تي يِنتوس ، تانگيو ، تارانتا ، ميلونگا و آلِگرياس . نكتة قابل ذكر آنست كه به همراه پالوها ، توضيحاتي در مورد تكنيك ها و ريتم ها نيز وجود دارد

پس از اساتيد فوق الذكر در سالهاي بعد ، نوازندگان بزرگي عرض اندام كردند كه در اينجا سه نفر از تاثير گذارترينشان را به شما معرفي مي كنيم يكي از ايشان مانولو دِ اوئِلوا مي باشد كه همراهي كنندة خوانندگان معروفي چون آنتونيو چاكون و مانوئِل توره بود . وي از سنين پايين اجراهاي كنسرتي و زنده داشت و در ميان افتخارات پرشمارش مي بينيم كه گيتاريست رسمي مسابقة كانته خوندوي گرانادا در سال 1922 نيز بوده است نوازندة ديگر پريكو اِل دِل لونار ، تربيت شدة مدرسة خِرِز و در حقيقت ميراث خاويِر موليناست كه يكي از پرطرفدارترين و ارجمندترين گيتاريستهاي زمان خودش شده بود


وي به دليل مهارت و توانايي بالايي كه در كانته خوندو داشت ، اولين گلچين آوازهاي فلامنكو را جمع آوري و عرضه نمود كه در سال 1954 توسط كمپاني هيسپاوْكس منتشر شد . اين اثر يكي از مهمترين و باارزش ترين آثار دوره ايست كه معروف به "دورة بازگشت به فلامنكوي اصيل" مي باشددر نيمة قرن بيستم ، نسل جديدي از گيتاريست ها پديدار شدند كه با انعطاف پذيري ، به تغيير چهار چوبهاي موجود در فلامنكو و نوآوري پرداختند . نوازندگان بزرگي از قبيل نينيو ريكاردو ، استبان دِ سن لوكار ، مِلچور دِ مارچنا ، ديه گو دِل گاستور و سابيكاس ، ستارگان هم نسلان خويش به شمار مي روند . كاري كه ايشان در زمان خويش براي توكة فلامنكو انجام دادند ، حكم زمينه سازي و پي ريزي براي انقلاب دهة شصت توسط پاكو دِ لوسيا را

هیچ نظری موجود نیست: